Ograniczenie produkcji odpadów oraz ich właściwe składowanie, mające na celu poprawę jakości gleb i mikrobiomu to jeden z głównych celów polityki środowiskowej państwa. Dużą rolę w realizacji tego przedsięwzięcia ma sektor gospodarki od zakładów produkcyjnych, logistycznych, przetwórczych, składowiskowych, budowlanych po firmy IT, korporacje i sektor rolniczy. Niezbędne jest wypracowanie dobrych praktyk i ich odpowiednia implementacja w jednostkach prywatnych.
Wyzwania wdrażania obiegu zamkniętego w przedsiębiorstwach
Wprowadzenie obiegu zamkniętego w firmach stanowi wymiar dwuelementowy. Z jednej strony powinno dążyć się do ograniczenia ilości produkcji tworzyw sztucznych oraz unikania stosowania ich w sposobie produkcji i czynnościach wykonywanych w przedsiębiorstwie. Z drugiej strony istotnym aspektem jest wprowadzenie zasad odpowiedniej segregacji odpadów i poddaniu ich recyklingowi w zakładach pracy.
Z problemem wprowadzenia obiegu zamkniętego zmaga się praktycznie każdy sektor gospodarki – przemysł, rolnictwo, usługi oraz transport. Problemy z produkcją i składowaniem odpadów będą inne w zależności od specyfiki przedsiębiorstwa oraz podjęcia kierownictwa i pracowników do tego stanowiska. Przeszkody we wprowadzeniu obiegu zamkniętego w instytucji mogą mieć różny wymiar i znaczenie w zależności od regionu, wielkości przedsiębiorstwa i danej branży.
Na przeszkodzie do wdrożenia gospodarki o obiegu zamkniętym mogą stanąć:
- regulacje prawne: duże znaczenie mają międzynarodowe normy i unijne standardy, jednakże brakuje krajowych aktów prawnych w zakresie standardów gospodarowania odpadami,
- finansowanie: odpowiednia segregacja to konieczność poniesienia pewnego nakładu pieniężnego,
- brak świadomości: kadra pracownicza lub kierownictwo nie uważają za kluczowe wprowadzenia w firmie segregacji odpadów, szczególnie dotyczy to małych zakładach, gdzie ekologiczne rozwiązania nie są tak widoczne i doceniane w oczach klientów jak w dużych korporacjach,
- technologie: państwo nie posiada technologii pozwalających na efektywne przetwarzanie odpadów (bardziej opłacalne jest wyprodukowanie nowego produktu).
Dobre praktyki w zakresie ekologicznych rozwiązań związanych z gospodarowaniem odpadami w firmach
W celu wprowadzenia zamkniętego obiegu odpadów przedsiębiorstwa stawiają na ekologiczne technologie pozwalające na redukcję odpadów lub stosowanie biodegradowalnych materiałów, które mają krótki cykl życia, przez co dużo szybciej się rozkładają. Szczególną potrzebę wdrażania ekologicznych rozwiązań w prowadzeniu działalności mają magazyny, firmy transportowe lub logistyczne. Coraz częściej stosuje się w nich:
- euro palety z drewna przystosowane do przenoszenia ładunków o różnych gabarytach,
- skrzynie drewniane przeznaczone do przenoszenia towaru,
- skrzynie ze sklejki i OSB,
- pudełka z kartonu do pakowania,
- ekologiczna folia stretch, wytworzona z materiałów recyklingowych.
W rolnictwie niezwykle ważne jest składowanie odpadów, które mogą być niebezpieczne dla zdrowia. Bardzo istotne jest zadbanie o ich prawidłowe przechowywanie zgodnie z unijnymi standardami i przepisami krajowymi. Kontrole Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa są motywacją do tych działań
We wszystkich sektorach gospodarki, czy to produkcyjnym, czy też usługowym, bardzo istotna jest odpowiednia segregacja odpadów. Dzięki temu mogą zostać poddane recyklingowi, co podwyższa cykl życia materiałów i bezpośrednio wpływa na obniżenie produkcji nowych materiałów w gospodarce.
Znaczenie dla ekologii w firmach ma zasada ROP określona w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE, która nakłada na producenta odpowiedzialność za produkt przez cały cykl jego życia. Ma to szczególne znaczenie dla zakładów produkcyjnych, gdyż wymusza na nich szukania ekologicznych rozwiązań w celu redukcji odpadów nieprzetworzonych.
Prognozy rozwoju na przyszłość
Gospodarka o obiegu zamkniętym to jeden z kluczowych celów Unii Europejskiej. Ilość surowców pierwotnych maleje, więc zwiększa się zainteresowanie przedłużeniem cyklu życia produktu do maksimum.
Prognozuje się, że w niedalekiej perspektywie czasowej surowce wtórne pozwolą na zaspokojenie potrzeb gospodarczych w krajach UE na poziomie 10 do 40% zapotrzebowania. W tym celu planuje się wprowadzenie innowacyjnych technologii w celu przetwarzania odpadów np. pozyskiwania metali z zużytych części elektronicznych lub części samochodowych.
